Wij – Zij

Soms lijkt de wereld wel ingedeeld in gezonde mensen en mensen die net even anders zijn. Ik ben allergisch voor deze ‘wij-zij’ benadering. We zijn allemaal van waarde voor elkaar. Neem een ander serieus, gewoon zoals hij of zij is.

Als je iets mankeert, ben je dan een ander méns, hoor je dan tot een andere groep, bijna een andere menssoort? Ontstaat er dan een soort tweedeling van de ‘de gezonden’ en de ‘ongezonden?’

Vooroordelen
Ik ben allergisch voor de wij-zij benadering. Maar het is subtiel, niet altijd goed te benoemen of beet te pakken. Bij mij resulteert het tot een onrecht gevoel, boosheid en opstand. Hoezo durf jij, vanuit de ‘wij-zijn-gezond-en-jij-niet’- houding een oordeel over mij te vormen! Hoezo durf jij te denken vanuit vooroordelen (mensen met autisme hoef je geen sociale vaardigheidstraining te geven, want ‘ze’ zijn niet sociaal). JUIST die sociale vaardigheidstraining geven, want met autisme heb je meer moeite om sociale omgang te lezen. Iedere hulp is hierin welkom, maar, zoals altijd: op maat aan Wie je het geeft. Het lijkt wel of we soms alleen maar kunnen denken vanuit een generalistisch beeld, en vergeten dat er een gewóón mens onder een aandoening zit.

Apart gezet
ZIEN we de méns nog achter de persoon met dementie, psychische aandoening, fysieke beperking? De kloof van eenzaamheid tussen ‘gewoon’ zijn en aangedaan lijkt groot. Je tempo is niet zo snel. Je vermogen om prikkels te verwerken anders, je bent extreem verlegen, komt niet uit je woorden, werkt wat trager, hebt een traplift nodig of een rolstoeltoilet. Van jongs af aan worden kinderen met een beperking nog steeds apart gezet in een aparte groep, aparte school, aparte clubjes, apart vervoer en dus: een zeer moeizaam sociaal leven.

Doen wat wél kan
Waarom vinden we het zo moeilijk om te onderkennen dat er mensen in alle soorten en maten zijn, met ieder zijn eigen randvoorwaarden? Iedere jongere wil uit, maar als er geen vervoer is houdt de bioscoop snel op. Iedere jong volwassene wil op zichzelf wonen en los komen van zijn ouders, maar als er geen aangepaste woningen zijn, houdt het op. Ieder mens met dementie is een unieke samenstelling van geschiedenis en breinfalen. Aangesproken worden op je méns zijn, gestimuleerd worden en doen wat wél kan levert spectaculair behoud van vaardigheden op en geeft kwaliteit van leven. Maar ook hier: maatwerk en werkelijke interesse.

Iedereen is van waarde voor elkaar
Het lijkt zo gauw alsof je alleen maar meetelt als je ‘van nut’ bent. Een soort auto die snel wordt afgeschreven als ie niet meer zo snel is. Het grootste ‘nut’ is dat we met elkaar mens zijn en ieder in zijn eigen hoedanigheid zijn leven vorm moet zien te geven. Soms zonder hulp, soms met wat randvoorwaarden. Iederéén is van waarde voor elkaar. Wie we ook tegen komen op onze levensweg.

Als je zo kijkt naar je medemens kun je niet meer arrogant jezelf beter vinden dan de ander. Nemen we elkaar serieus of nemen we elkaar de maat?