Participatielezing Josien Arts: ‘Zorgzame samenleving’

Bestuurslid Corina Mos was op 26 april aanwezig bij de Participatielezing in het Arminius debatcentrum in Rotterdam. Socioloog Josien Arts hield dit jaar deze lezing en maakte hierin het statement dat de verzorgingsstaat verwaarloost en onderdrukt.

De Participatielezing, een initiatief van Movisie, ging dit jaar over de zorgzame samenleving. Socioloog en universitair docent aan de UvA Josien Arts sprak de lezing uit in het Arminius debatcentrum in Rotterdam. De strekking was dat de samenleving en het beleid wat gemaakt is vanuit zorgzaamheid voor zijn burgers kan ontaarden in een volkomen wantrouwen van diezelfde burger, en daarmee zijn vrijheid en zelfredzaamheid juist belemmert in plaats van versterkt. De toeslagenaffaire is daar natuurlijk een voorbeeld van, waarvan de schade nog steeds groter is dan nu boven tafel komt, en de herstelpogingen ontaarden in bureaucratie die geen recht doet alsook nog meer wantrouwen voedt.

Angst

Nederland is een rijk land, waar in principe alles is wat nodig is om goed te leven, ook voor mensen met een aandoening. Echter, de doorgeslagen angst op misbruik maakt gebruik van mogelijkheden eerder stigmatiserend en polariserend dan voedend en zorgend. Het is afhankelijk van de ambtenaar tegenover je, afhankelijk van de stad waar je woont en het gevoerde beleid dat er regionaal is of je een voorziening wel of niet krijgt toegewezen.

Op zoek naar balans in beleid

Natuurlijk moet misbruik van voorzieningen tegengegaan worden, en hoe vind je de balans tussen openheid, maatwerk en voorkoming van misbruik?  Daar is niet zomaar een antwoord op. Wat nu zichtbaar is dat de regels en beleid eerder ingezet worden op voorkomen van misbruik en een rigide beleidsstijl hanteert, die zijn doel voorbij schiet: de zorgzame écht participerende samenleving waarin ruimte is voor iedereen. Het gebrek aan maatwerk en het niet luisteren naar ervaringsdeskundigheid om gezamenlijk tot een oplossing te komen leidt in veel situaties tot wantrouwen van overheid en beleid, opstand, ontevredenheid, polarisatie en onmacht tegen de Grote Beer overheid waar als individu niets tegenin te brengen is.

Zoektocht

In de forumdiscussie was die zoektocht naar elkaar voelbaar en merkbaar. Bewustzijn dat we zorgzaamheid en kansen met elkaar moeten vormgeven, juist in een steeds veranderende maatschappij. Het tafelgesprek was met Faith Bruyning (Tweede Kamerlid voor NSC en gedupeerde toeslagenouder), Fatma Koser Kaya (voorzitter Landelijke Cliëntenraad) en Judith Duveen (directeur werkbedrijf van UWV). Deze drie dames, ieder vanuit hun expertise en vakgebied lieten de passie zien die maatwerk voor het individu zo nodig behoeft. Hopelijk wordt deze passie een olievlek naar meer werkvelden.

Zaïre Krieger sloot af met een prachtig spoken word over Nederland.

Lees het verslag van de Participatielezing op de website van Movisie.

Tekst: Corina Mos