Voor altijd moeder… maar niet voor altijd de verantwoordelijkheid

‘De verantwoordelijkheid, die ligt nu bij mijn volwassen zonen. Dát pensioen beleef ik van harte’

In mijn vorige blog had ik het over pensioen van mijn moederschap. Dat wil ik toch wat nuanceren. Ik was me bewust van het verschil toen ik zondag een uitzending zag van Deborah Feldman, die het boek “Unorthodox” heeft geschreven. Er is ook een gelijknamige Netflixserie over gemaakt. Ze beschrijft hoe ze zich ontworstelde aan een orthodoxe geloofsgemeenschap, eruit stapte en met haar zoontje in Berlijn ging wonen.

Haar gevangen zitten is natuurlijk niet helemaal te vergelijken met hoe je als alleenstaande ouder voor je kind met een beperking moet zorgen in onze maatschappij. De druk die een geloofsgemeenschap denkt te kunnen uitoefenen op een individu is werkelijk mensonterend en getuigt van een slechte soort autoriteit. Als ouder van een kind met een beperking heb je juist met veel autoriteiten te maken. Die autoriteit, die doorslaggevend kan zijn voor de juiste indicatie, de juiste rolstoel, de juiste school van je kind met een beperking, hoe wijs of hoe mensonterend ervaar je die als ouder? En hoe ga je daar wijs mee om?

Niets te verliezen
Ze vertelde een universele waarheid: je wilt als moeder niet dat je kind geen kansen krijgt waarvan jij vindt dat die er wel moeten en mogen zijn. “Vrouwen vertrekken uit wanhoop  wanneer ze niet meer anders kunnen dan aan hun eigen stem gehoor te geven, ze hebben niets te verliezen.” En vinden daarin hun eigen kracht. Mannen vertrekken onder de noemer dát ze in een geloofscrisis zijn geraakt en niet meer kunnen voldoen aan wat de gemeenschap van ze vraagt. Ik kan dat niet verifiëren, maar weet wel dat ik bij mijn ex vandaan ging toen er niets meer was wat nog goed voelde. Wanneer je leeft in een wereld die niets meer weerspiegelt van wie je bent, wil je alleen maar weg.

Emotioneel pensioen
Haar verhaal raakte me en haar definitie van pensioen ook: een emotioneel pensioen, een pensioen van het nare, het moeilijke,  oneerlijke, onredelijke, het vechten voor vrijheid. In Nederland is álles voor je kind met een beperking. Toch kan het voor een ouder die verantwoordelijk is voor de opvoeding aanvoelen als een gevangenis. Alles moet vrijwel bevochten worden en de wereld wordt verdeeld in zij die vragen en zij die geven. Bijna alsof een voorziening uit de eigen zak van de consulent moet komen. Of een indicatie klopt niet door “dom” hokjes denken. Gevangen in het oerwoud van regels, voorzieningen, verantwoordingen, uitsluitingen, stigma’s, onduidelijkheden, ongelijkwaardigheden, machtsmisbruik door instellingen. Ongelijkwaardig is de macht van de ander als die je wil beperken in je persoonlijke groei en mogelijkheden, zonder dat daar een feitelijke reden voor is.

Oog voor de ander houden
En die macht moet je als ouder bevechten met het juiste gereedschap: motivatie, begrip voor de ander en empathie. De ander zien zoals je zelf gezien wilt worden. Altijd oog voor de ander houden vanuit zijn of haar positie en kijken of je sámen tot een goede oplossing kan komen. Niet tegenover elkaar, maar mét elkaar. De wet in Nederland is hardnekkig op vele fronten. Maar met het juiste gereedschap, de juiste wil tot gelijkwaardigheid kunnen we ver komen. Daarom is het zo belangrijk dat ouders van kinderen met een beperking maar ook mensen met een beperking zich laten horen en zien. Als “we” – ouders van en mensen met een beperking- onszelf niet laten horen en zien, verandert er niets aan de stigma’s en alle ingewikkelde wetgeving. Laat zien en horen wat je nodig hebt en zet je gereedschap in voor een betere wereld. Voor jezelf, je eigen kind en voor de kinderen na jou.

Moeder met pensioen?
Moeder met pensioen? Ja, van de verantwoordelijkheid, die ligt nu bij mijn volwassen zonen. Dát pensioen beleef ik van harte. Maar moeder blijf ik tot mijn laatste ademtocht. Met datgene wat ik al vanaf hun eerste ademtocht weet en voel: dat ze beiden hun leven kunnen leven zoals bij hen passend is onder eigen regie. Opstaan waar nodig. In staat om om te gaan met onvermijdelijkheden die er genoeg zijn. Met de kracht zichzelf te zijn. En daarmee een wereld helpen creëren waarin het steeds beter toeven is, óók met een beperking.

Ik houd van mijn zonen, en hoop dat nog veeeeel meer mensen van hen houden, nu en in de toekomst!